سال گذشته ۲۱۸ هزار پناهجو تلاش کردند از آفریقای شمالی و از راه دریای مدیترانه خودشان را به اروپا برسانند. نیمی از این پناهجویان از کشورهای سوربه و اریتره بوده‌اند. از بین این پناهجویان ۳۵۰۰ نفر در دریا غرق شده‌اند. در رویارویی با این اعداد پرسش‌های زیادی در ذهن انسان شکل می‌گیرد. یکی از این پرسش‌ها این است که جنازه غرق‌شدگان را کجا دفن کرده‌اند؟
«مرکز زیبایی سیاسی» در برلین حلقه‌ای‌ست از هنرمندان. آن‌ها رد پناهجویان غرق‌شده را پی گرفته‌اند، برخی از کشته‌شدگان را شناسایی کرده‌اند و اکنون قصد دارند جنازه تعدادی از آن‌ها را در شهر برلین طی مراسمی تشییع و دفن کنند.
تشیع جنازه یک مادر پناهجوی سوری که ماه مارس سال جاری در دریای مدیترانه غرق شد، امروز، سه‌شنبه ۱۶ ژوئن برگزار شد. همسر او و دو پسر نه ساله و هفت ساله و دختر چهارساله‌اش جان سالم به در برده‌اند. پسر دو ساله او اما همراه با مادر غرق شد. جنازه او را نیافته‌اند.
تیلدا روزنبرگ، سخنگوی «مرکز زیبایی سیاسی» برلین در گفت‌و گو با رادیو زمانه:
جنازه پناهجویان غرق‌شده به مرکز اروپا، به آلمان انتقال داده می‌شود. مرزهای اتحادیه اروپا را نظامیان بسته‌اند. هر سال هزاران انسان برای گذر از این مرزها جانشان را از دست می‌دهند. ما جنازه قربانیان را به مقر حکومت آلمان در برلین می‌آوریم. می‌خواهیم با این‌کار آن‌ها که از نظر سیاسی مسئول این وضع هستند، از پیامدهای تصمیمات خود آگاه شوند.
جنازه مادر سوری مانند هزاران پناهجوی دیگر شناسایی نشده بود و هویت صاحب جنازه نامعلوم بود. در گام نخست هنرمندان مرکز زیبایی سیاسی در پی احراز هویت او برآمدند.
تیلدا روزنبرگ:
جنازه‌های قربانیان نظامی‌گری در اروپا بدون احراز هویتشان در جایی که معلوم نیست کجاست نگهداری می‌شود. آن‌ها بی‌نان و نشان‌اند. بر سر گور آن‌ها دسته گلی قرار ندارد و بستگان آن‌ها هم از درگذشت عزیزانشان بی‌خبرند. ما می‌خواهیم این وضع را تغییر دهیم و حرمت قربانیان را به آن‌ها بازگردانیم.
در بیانیه‌ای که «مرکز زیبایی سیاسی» برلین در اختیار رسانه‌ها قرار داده آمده است که هدف از این حرکت هنری رادیکال این است که حرمت از بین رفته پناهجویان غرق‌شده را به آن‌ها بازگردانند، وجدان جامعه را بیدار کنند، گفتمان سیاسی را تغییر دهند و در برابر تصاویری که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، تصاویر متفاوتی قرار دهند. به گفته «مرکز زیبایی سیاسی» برلین اما مهم‌ترین هدف از این حرکت اعتراضی با یک سویه هنری این است که سیاست «جنایتکارانه» را مسئولیت‌پذیر کنند و آن را در برابر این چالش قرار دهند که مسبب این فجایع کیست؟ چه کسی به راستی مقصر است؟
حمید نوذری(مسئول کانون پناهندگان سیاسی در برلین) در گفت‌و گو با رادیو زمانه:
این یک حرکت نمادین با یک ایده هنرمندانه است. بعضی از نهادهای حقوق بشری از این حرکت انتقاد کرده‌اند. نماینده عفو بین‌اللمل برای مثال گفته بود بهتر بود هزینه این خاکسپاری‌های نمادین را صرف پناهجویانی می‌کردند که زنده‌اند و به کمک نیاز دارند. من اما شخصاً با این یادآوری نمادین موافقم. آلمان به لحاظ اقتصادی و سیاسی تأثیرگذارترین کشور اتحادیه اروپاست. این هنرمندان می‌خواهند به سیاستمداران مسئولیتشان در برابر انسان‌ها را یادآوری کنند. حرکت خوبی‌ست و برای اولین بار هم اتفاق می‌افتد. اما باید مراقب بود به نقیض خودش بدل نشود.
حنازه مادر سوری در شرق برلین، در محله گاتوف در گورستان مسلمانان به خاک سپرده شد. روزنامه «تاگس اشپیگل» در شماره ۱۵ ژوئن خود تیتر زده بود: «تدفین پناهجویان غرق‌شده مقابل دفتر صدر اعظم آلمان»
تیلدا روزنبرگ:
اروپا باید مرزهایش را به روی پناهجویان بازکند. اومانیسم بی‌حصر و استثناء وظیفه اروپاست.
قرار است یکشنبه، ۲۱ ژوئن هم در یک راهپیمایی همبستگی، جنازه چند پناهجوی دیگر تا مقابل دفتر صدراعظم آلمان تشییع شود.
حمید نوذری:
حرکت مرکز زیبایی سیاسی برلین با تشییع کشته‌شدگان شهدای جنگ در ایران قابل مقایسه نیست. برای مثال تشییع غواصان کشته شده در جنگ یک حرکت دولتی‌ست و هدف آن این است که جمهوری اسلامی مرده و زنده را به انحصار خود درآورد و همه چیز را از صافی خود بگذراند. حرکت مرکز زیبایی سیاسی برلین اما کاملاً غیر دولتی‌ست، خاستگاهی آزادیخوانه دارد و طرف جامعه مدنی‌ست. این دو را نمی‌توان با هم مقایسه کرد.
«مرکز زیبایی سیاسی» اعلام کرده است که تاریخ برگزاری مراسم تشییع پیکر پناهجویان غرق‌شده را هشت ساعت قبل از آغاز مراسم اعلام می‌کند تا با این ترفند پلیس و سیاستمداران دیوانسالار غافلگیر شوند. این مرکز در ویدیویی که به این مناسبت انتشار داده می‌گوید دیوان‌سالاران با ابزار نظامی اروپا را به یک قلعه نفوذناپذیر تبدیل کرده‌اند و آن‌ها اکنون با برگزاری چنین مراسمی قصد دارند آرامش سیاسی دیوان‌سالاران را آشفته کنند.
تصاویر بیشتر: فیسبوک «مرکز زیبایی سیاسی» در برلین