حنیف حیدرنژاد – در نیمه اول سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۵۴۴ مورد پناه گرفتن در کلیساها در آلمان ثبت شده که ۸۷۲ نفر را شامل می‌شود. از این بین ۱۸۵ نفرشان کودک هستند. در سال ۲۰۱۷ از ۱۵۹۸ نفری که در کلیسا پناه گرفته بودند، ۱۶۶ نفر پناهجوی ایرانی بوده‌اند. اغلب موارد پناه گرفتن در کلیسا سرانجام به نوعی دریافت اقامت ختم شده است.
سابقه پناه گرفتن پناهجویان در کلیسا در آلمان برای فرار از اخراج به سال ۱۹۸۳ میلادی بر می‌گردد. از سال ۱۹۹۴ به بعد نیز دو کلیسای پروتستان و کاتولیک به همکاری خود در این زمینه جنبه رسمی داده و انجمنی تاسیس کردند که هماهنگی‌های لازم در این مورد را به عهده می‌گیرد. در قوانین آلمان پناه گرفتن در کلیسا تعریف نشده، اما دولت و اداره‌های دولتی در این زمینه خویشتنداری نشان داده و بجز موارد بسیار نادر، تا کنون برای پایان دادن به پناه جستن در کلیسا، به زور متوسل نشده‌اند. در فوریه ۱۹۹۵ توافقنامه‌ای بین شورای کلیساهای کاتولیک و پروتستان در آلمان با اداره امور مهاجرت و پناهندگی تنظیم شد تا بر اساس آن چهارچوبی برای این موضوع تعریف شود. پس از آن در سطح ایالتی نیز توافقنامه‌های جداگانه‌ای، جزییات بیشتری در این مورد را بطور ایالتی تعیین و تعریف نمود.
از سال ۲۰۱۵ همراه با افزایش ورود پناهجویان به آلمان، بالا رفتن جواب‌های رد و افزایش فشار برای اخراج پناهجویان، موارد پناه بردن به کلیسا نیز رو به فزونی گذاشت. از همین رو دولت آلمان و اداره‌های مختلف در سطح سراسری و ایالتی به سختگیری‌های بیشتر برای جلوگیری از پناه جستن در کلیساها پرداخته‌اند. به دلیل مخالفت کلیسا و اعتراضات اجتماعی، دولت و نهادهای دولتی در آلمان ابتدا کمی عقب‌نشینی کردند، اما وزاری داخله ۱۶ ایالت آلمان در اجلاس منظم خود که هر شش ماه تشکیل می‌شود با صدور مصوبه‌ای در تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۸ شرایط جدیدی را برای محدود کردن پناه جستن متقاضیان پناهندگی در کلیسا تعیین و آن را به ادارات و کلیساهای آلمان اعلام کردند. این شرایط جدید از تاریخ اول اوت ۲۰۱۸ به اجرا گذاشته می‌شود. مهمترین نکات در این مورد عبارتند از:
-کلیسا موظف است یکی از مسئولین کلیسا را به عنوان رابط و مسئول پرونده تعیین و پناه جستن هر فرد را در همان روز به اداره امور پناهندگی و اداره خارجیان اطلاع دهد، در غیر این صورت در مورد افرادی که شامل قرارداد دوبلین هستند، این تاخیر برابر با اختفای فرد تلقی شده و مهلت رسیدگی از شش ماه به ۱۸ ماه افزایش خواهد یافت.
-کلیسا موظف است در ظرف حداکثر ۴ هفته از زمان اعلام پناه جستن پناهجو در کلیسا، گزارشی در مورد آن فرد تنظیم و به اداره امور پناهندگی تحویل دهد. در موارد دیگری، این مدت تنها دو هفته مشخص شده و باید در همین مدت گزارش و دلایل و مدارک لازم ارائه گردد. در غیر این صورت در مورد افرادی که شامل قرارداد دوبلین هستند، مدت شش ماه به ۱۸ ماه افزایش خواهد یافت. دلایل اعلام شده در مخالفت با اخراج باید وضعیت خاص آن پناهجو را توضیح و بطور مشخص مدارکی ارائه دهد که چرا اخراج می‌تواند به خطر جانی و یا مشکلات شدید جسمی یا روحی برای آن فرد منجر شود.
-اگر درخواست بررسی حالت خاص برای جلوگیری از اخراج از سوی اداره امور پناهندگی رد گردد، پناهجویی که در کلیسا مستقر است باید ظرف سه روز خود را به اداره خارجیان معرفی کند. در غیر این صورت به عنوان فردی که مخفی شده تلقی گشته و در مورد افرادی که شامل قرارداد دوبلین هستند، مدت شش ماه به ۱۸ ماه افزایش خواهد یافت.
مصوبه شورای وزاری داخله ایالت‌های آلمان، پناه گرفتن در کلیساها را از اول اوت ۲۰۱۸ بسیار سخت‌تراز قبل می‌کند. مهلت تعیین شده یک روزه برای اطلاع شروع پناه گرفتن در کلیسا و مهلت دو یا چهار هفته‌ای برای ارائه گزارش دلایل جلوگیری از اخراج، کلیساها را با فشار کار اداری و بالا رفتن هزینه‌های تامین زندگی پناهجو برای مدت حداقل شش ماه تا دو سال درگیر کرده و همین باعث می‌شود تا بسیاری از کلیساها برخلاف خواستشان نتوانند با درخواست پناه گرفتن پناهجویان موافقت کنند.
پناه گرفتن در کلیساهای آلمان یا همان «بست نشستن» در مکان مذهبی که از سوی بسیاری ایرانیان و افغان‌ها به اشتباه «پناهندگی در کلیسا» گفته می‌شود، چیست؟ از اول ماه اوت ۲۰۱۸ در آلمان مقررات جدیدی در این مورد اجرا می‌شود، جزییات آن چیست؟